Το μνημόνιο της Βουδαπέστης της Ουκρανίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών υπογράφηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1994. Το έγγραφο καθιέρωσε εγγυήσεις ασφάλειας σε σχέση με την προσχώρηση της Ουκρανίας στη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων. Το 1996 πραγματοποιήθηκε αυτή η προσχώρηση.
Κύριες διατάξεις
Το κείμενο του Μνημονίου της Βουδαπέστης του 1994 προέβλεπε τη δέσμευση της Ουκρανίας να απομακρύνει όλα τα πυρηνικά όπλα από το έδαφός της εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας.
Με τη σειρά τους, η Ρωσική Ομοσπονδία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύτηκαν:
Σέβεται την κυριαρχία, τα υφιστάμενα σύνορα και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας σύμφωνα με την τελική πράξη του ΟΑΣΕ.
Μην χρησιμοποιείτε όπλα ενάντια στην πολιτική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, εκτός αν πρόκειται για σκοπούς αυτοάμυνας και σε άλλες περιπτώσεις σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Αποφύγετε τον οικονομικό εξαναγκασμό, ο οποίος αποσκοπεί στην υποταγή της άσκησης από την Ουκρανία των δικαιωμάτων που είναι συνυφασμένα με την κυριαρχία της στα δικά της συμφέροντα και έτσι εξασφαλίζει για τον εαυτό της οποιαδήποτε πλεονεκτήματα.
Σέβεται την κυριαρχία, τα υφιστάμενα σύνορα και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας σύμφωνα με την τελική πράξη του ΟΑΣΕ.
Μην χρησιμοποιείτε όπλα ενάντια στην πολιτική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, εκτός αν πρόκειται για σκοπούς αυτοάμυνας και σε άλλες περιπτώσεις σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Αποφύγετε τον οικονομικό εξαναγκασμό, ο οποίος αποσκοπεί στην υποταγή της άσκησης από την Ουκρανία των δικαιωμάτων που είναι συνυφασμένα με την κυριαρχία της στα δικά της συμφέροντα και έτσι εξασφαλίζει για τον εαυτό της οποιαδήποτε πλεονεκτήματα.
Να απαιτηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να αναλάβει άμεση δράση εάν η Ουκρανία, ως χώρα που είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, γίνεται αντικείμενο απειλής ή θύματος επιθέσεων με χρήση πυρηνικών όπλων.
Μην χρησιμοποιείτε πυρηνικά όπλα ενάντια στην Ουκρανία, με εξαίρεση τις επιθέσεις της χώρας αυτής στα κράτη που δεσμεύονται από το μνημόνιο, την επικράτειά τους και τους συμμάχους τους.
Παροχή συμβουλών σε περίπτωση διαφωνίας σχετικά με τις παραπάνω υποχρεώσεις.
Κίνα και Γαλλία
Τη στιγμή της υπογραφής του Μνημονίου της Βουδαπέστης, δύο ακόμη πυρηνικές δυνάμεις, η Γαλλία και η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, ήταν πλήρη μέλη της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων. Ωστόσο, δεν συνυπέγραψαν το κείμενο του εγγράφου, αλλά μίλησαν για εγγυήσεις εκδίδοντας κατάλληλες δηλώσεις. Η διαφορά τους συνίστατο στο γεγονός ότι δεν υπήρχε λόγος για υποχρεωτική παροχή συμβουλών σε διφορούμενες καταστάσεις.
Νομικό καθεστώς
Επί του παρόντος, οι διαφορές σχετικά με το εάν το έγγραφο είναι νομικά δεσμευτικό για τα μέρη δεν υποβαθμίζονται. Από το 2014, το μνημόνιο της Βουδαπέστης δεν έχει επικυρωθεί. Όπως λέει ο Vladimir Ryabtsev, πρώτος γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας, ο οποίος εργάστηκε σε αυτή τη θέση το 1994-1995. και που συμμετείχαν στην προετοιμασία του εγγράφου, όταν υπέγραψε λόγο σχετικά με την επικύρωσή του στα κράτη που ήταν συμβαλλόμενα μέρη, δεν ήταν. Στη συνέχεια, κατά την άποψη του Ryabtsev, κατανοήθηκε ότι το μνημόνιο της Βουδαπέστης, το κείμενο του οποίου υιοθετήθηκε από τις συμμετέχουσες χώρες, είναι υποχρεωτικό για σταθερή εκτέλεση.
Ο Ryabtsev εξέφρασε επίσης την άποψη ότι η Ρωσική Ομοσπονδία το 2003, όταν υπήρξε σύγκρουση γύρω από το νησί Άσσο, έδειξε την αντίθετη θέση σχετικά με το θέμα της σημασίας και δεσμευτικού χαρακτήρα του εγγράφου που υπογράφηκε στην Ουγγαρία. Ο πρώην πρώτος γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας δήλωσε ότι το 2010 κατάλαβε τελικά ότι το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994 δεν ήταν ένα διεθνές νομικά δεσμευτικό έγγραφο, καθώς οι συζητήσεις που διεξήχθησαν στο πλαίσιο της Διάσκεψης Αναθεώρησης κατέδειξαν σαφώς ότι μόνο μια συνθήκη που επικυρώθηκε από το κράτος . Ταυτόχρονα, ο Vladimir Ryabtsev δεν συμφωνεί με την τρέχουσα ταξινόμηση του μνημονίου ως έγγραφο που εκφράζει τις υποχρεώσεις των μερών, αλλά τη θεωρεί ως μια διακυβερνητική συμφωνία που κατοχυρώνει σαφώς την εφαρμογή των διατάξεων.
Γνώμη άλλων πολιτικών προσωπικοτήτων
Ο Volodymyr Gorbulin, πρώην γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ουκρανίας, και ο Αλεξάντρ Λίτβινενκο, γιατρός των πολιτικών επιστημών, τον Σεπτέμβριο του 2009, πρότειναν στην Ουκρανία να συγκαλέσει διεθνές συνέδριο για την προετοιμασία μιας νέας συμφωνίας για τις εγγυήσεις ασφαλείας, η οποία θα αντικαταστήσει το μνημόνιο της Βουδαπέστης. Για να συμμετάσχει στη διάσκεψη, προτάθηκε να εμπλακούν τα κράτη που εξασφάλισαν την ασφάλεια της Ουκρανίας το 1994, καθώς και άλλους σημαντικούς γεωπολιτικούς παράγοντες.
Κρίση της Κριμαίας και συμμόρφωση με το μνημόνιο
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, στο πλαίσιο των γεγονότων στην Κριμαία την 1η Μαρτίου 2014, έλαβε άδεια από το Συμβούλιο της Ομοσπονδίας να χρησιμοποιήσει τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις στην επικράτεια του ουκρανικού κράτους μέχρι να εξομαλυνθεί η κοινωνικοπολιτική κατάσταση στη χώρα αυτή. Σύμφωνα με τον Πούτιν, τέτοια μέτρα προκλήθηκαν από μια εξαιρετική κατάσταση στην Ουκρανία που απειλεί τη ζωή των συμπατριωτών μας, καθώς και το γεγονός ότι, σύμφωνα με μια διεθνή συνθήκη, το προσωπικό του στρατιωτικού σώματος των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας αναπτύσσεται στο έδαφος του ουκρανικού κράτους. Κανείς δεν ανακοίνωσε επισήμως την εισαγωγή στρατευμάτων, αλλά υπήρξαν πολλές περιπτώσεις κατάσχεσης ατόμων από μη σηματοδοτούμενες ενδείξεις στρατιωτικών εγκαταστάσεων των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, αυτοί ήταν ρώσικοι στρατιωτικοί.
Οι δηλώσεις του Πούτιν
Ο Πρόεδρος της Ρωσίας αρνήθηκε αρχικά ότι οι στρατιώτες μας συμμετείχαν στην κρίση της Κριμαίας. Ωστόσο, αφού η Κριμαία ήταν μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ο Πούτιν επιβεβαίωσε ότι οι Ρώσοι στρατιώτες υποστήριζαν τις δυνάμεις αυτοάμυνας της χερσονήσου κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος. Τέτοιες ενέργειες, σύμφωνα με τον πρόεδρο, ελήφθησαν για να εξασφαλίσουν συνθήκες για την ελεύθερη έκφραση της θέλησης του λαού της Κριμαίας και για να διατηρήσουν μια ειρηνική κατάσταση στην Κριμαία. Αργότερα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είπε ότι η Ρωσία ποτέ δεν απέκρυψε το γεγονός ότι χρησιμοποίησε τα στρατεύματά της για να αποκλείσει τις στρατιωτικές μονάδες των Ουκρανών.
Μνημόνιο της Βουδαπέστης με τα μάτια των ρωσικών αρχών
Η χώρα μας απορρίπτει επίσημα τυχόν κατηγορίες για παραβίαση των συμφωνιών του 1994 και, γενικά, την εφαρμογή τους στην κατάσταση στην Κριμαία. Στις 4 Μαρτίου 2014 ο ρώσος πρόεδρος εξέφρασε την άποψη ότι, μετά την επανάσταση στην Ουκρανία, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ένα νέο κράτος σχηματίστηκε στην επικράτειά του και η Ρωσία δεν υπέγραψε δεσμευτικά έγγραφα σε σχέση με αυτήν.
Την 1η Απριλίου, το Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε δήλωση ότι η Ρωσική Ομοσπονδία δεν εγγυάται ποτέ ότι θα αναγκάσει μέρος της Ουκρανίας ενάντια στη βούληση των κατοίκων της περιοχής να παραμείνει στη σύνθεσή της και το μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994 δεν εφαρμόστηκε σε περιστάσεις που προκύπτουν από κοινωνικοοικονομικούς και εγχώριους πολιτικούς παράγοντες. . Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν τα γεγονότα του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών στην Κριμαία.
Η θέση της Ρωσικής Ομοσπονδίας σχετικά με την ουσία του θέματος είναι η εξής: Το μνημόνιο της Βουδαπέστης, στην έννοια του, έχει μόνο την υποχρέωση να μην απειλεί τη χρήση πυρηνικών όπλων και να μην τα χρησιμοποιεί ενάντια σε μη πυρηνικά κράτη, όπως είναι η Ουκρανία. Η Ρωσία εκπληρώνει πλήρως την υποχρέωση αυτή και δεν παραβιάζεται με κανέναν τρόπο.
Θέση των ουκρανικών αρχών
Η ουκρανική πλευρά πιστεύει ότι οι ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Κριμαία, συμπεριλαμβανομένης της εισόδου της χερσονήσου στη Ρωσία, παραβιάζουν το μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994. Στις 21 Μαρτίου 2014, το Verkhovna Rada ενέκρινε τη Διακήρυξη για τον Αγώνα για την Απελευθέρωση της Ουκρανίας και δήλωσε ότι η Ρωσική Ομοσπονδία όχι μόνο παραβίασε την ισχύουσα νομοθεσία του κυρίαρχου ουκρανικού κράτους, αλλά αγνόησε επίσης τους κανόνες του διεθνούς δικαίου που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Στις 27 Μαρτίου 2014, ο Αντρέι Δεσχτστσί, Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ανέφερε ότι αναπόσπαστο μέρος του ουκρανικού κράτους ύστερα από διήμερη στρατιωτική κατοχή προσαρτήθηκε βίαια από μια χώρα που είχε δεσμευθεί προηγουμένως να εγγυηθεί την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της Ουκρανίας Μνημόνιο Βουδαπέστης. Η Δεσχίτσα ζήτησε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών να υποστηρίξει το ψήφισμα για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, το οποίο θα δηλώσει δημοψήφισμα που διεξάγεται στην Κριμαία, το οποίο δεν έχει νομική ισχύ.
Συμπερασματικά
Στις 5 Δεκεμβρίου 2014, κατά την εικοστή επέτειο του Μνημονίου της Βουδαπέστης, ο Πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Arseniy Yatsenyuk, κάλεσε και πάλι τα συμβαλλόμενα μέρη της Συνθήκης να αναλάβουν κοινές, αποφασιστικές ενέργειες προκειμένου η Ρωσία να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της. Με τη σειρά του, ο Σεργκέι Λαβρόφ, Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, δήλωσε ότι το Μνημόνιο δεν περιείχε υποχρεώσεις να αναγνωρίσει το πραξικόπημα στην Ουκρανία. Και στις 6 Δεκεμβρίου 2014, οι συμμετέχοντες στην ομάδα της πρωτοβουλίας της Κριμαίας δήλωσαν ότι η Ουκρανία παραβίασε τις διατάξεις του μνημονίου της Βουδαπέστης, επειδή κατά την υπογραφή της η κυριαρχία αυτής της χώρας δεν ισχύει για τη Δημοκρατία της Κριμαίας και γενικά η χερσόνησος ήταν παράνομα μέρος του ουκρανικού κράτους για πολλά χρόνια.
Όπως φαίνεται, οι διαφορές σχετικά με την κατάσταση του εγγράφου που υπογράφηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1994 δεν υποχωρούν μέχρι σήμερα. Μπορούμε μόνο να ακολουθήσουμε τις εξελίξεις.
Συμπέρασμα: Οι συμφωνίες γίνονται για να παραβιάζονται, όπως έλεγε ο Στάλιν. Ο δε δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις, όπως είπε και ο Καρλ Μαρξ. Υστερόγραφο : Ελπίζω τα παραπάνω να γίνουν μάθημα στις ελληνικές κυβερνήσεις και να μην δεχθούν τον αφοπλισμό των ελληνικών νησιών, με οποιαδήποτε αντάλλαγμα»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου